چرا کودک دچار یبوست میشود؟
به طور کلی یبوست در کودکان و بزرگسالان امری طبیعی است و در اکثر مواقع جای نگرانی ندارد. یبوست در کودکان بیماری شایعی است اما به نسبت بزرگسالان نیازمند توجه بیشتری است. یبوست به حالتی گفته میشود که در آن مدفوع سفت و خشک است و میتواند علت های متفاوتی داشته باشد. در حالت کلی 3 نوع یبوست در کودکان دیده میشود:
یبوست با دفع طبیعی
این اختلال ناشی از جذب زیاد آب مدفوع در روده است و سرعت دفع به حالتی طبیعی است.
یبوست با دفع کند
این اختلال ناشی از کندی حرکت غذا در روده است و کودک دیر به دیر مدفوع میکند.
یبوست ناشی از اختلال عملکرد لگن
در این نوع اختلال یبوست، به دلیل ضعف و اختلال ماهیچه های مقعد و دهانه راست روده، دفع سخت میشود.
مقاله پیشنهادی : سلامت کودکان در گرو تقویت سیستم ایمنی.
علل بروز یبوست در کودکان
علت اصلی یبوست این است که مدفوع آهسته از روده عبور میکند و با جذب زیاد آب از دیواره روده، مدفوع سفت و خشک میشود. برخی از علت های یبوست به شرح زیر است؛
به تاخیر انداختن اجابت مزاج
ممکن است کودک به دلیل ترس از سرویس بهداشتی یا برای جلوگیری از ایجاد وقفه در بازی، به موقع دفع را انجام ندهد. گاهی اوقات هنگام سفر این حالت رخ می‌دهد، زیرا کودک تمایلی ندارد از سرویس های بهداشتی عمومی استفاده کند. همچنین به دلیل اجابت مزاج دردناک (که ناشی از بزرگ یا سفت بودن مدفوع است) ممکن است کودک از دفع کردن امتناع کند.
آموزش دستشویی رفتن زود هنگام
اگر زودتر از حالت عادی به کودک خود دستشویی رفتن را آموزش دهید، ممکن است کودک لجبازی کند یا به دلیل تنبلی از دفع کردن مدفوع خودداری کند.
تغییر در رژیم غذایی
عدم مصرف میوه و سبزیجات که دارای فیبر هستند یا مایعات، میتواند باعث ایجاد یبوست شود. این حالت زمانی در کودکان شایع تر است که از شیر گرفته می‌شوند وکاملا غذای مایع دریافت می‌کنند. برخی غذا ها از جمله برنج، نان سفید، موز، ماست، پنیر و پاستا باعث ایجاد یبوست می‌شوند.
آیا کودک شما به مصرف ویتامین احتیاج دارد؟ این بلاگ بسیار مهم را از دست ندهید.
تغییر در برنامه روزانه
مسافرت، هوای گرم و استرس با تاثیر بر عملکرد روده باعث ایجاد یبوست می‌شوند.
مصرف دارو ها: دارو های ضد افسردگی و برخی از دارو های دیگر یا ویتامین ها که به صورت غیر ضروری مصرف می‌شوند، یبوست را به همراه دارند.
حساسیت به شیر گاو
مصرف زیاد و بیش از حد لبنیات در برخی از موارد، مثل حساسیت به شیر گاو، باعث ایجاد یبوست میشود.
عوامل ژنتیکی و محیط زندگی مشترک، علت یبوست کودک و خانواده اوست.
مشکلات پزشکی
در این حالت نادر، یبوست ناشی از اختلالات و ناهنجاری های آناتومیک، متابولیک، مشکلات دستگاه گوارش و یا بیماری زمینه اس دیگر است.
مقاله پیشنهادی : در یک ماهگی کودک چه اتفاقی می‌افتد؟
علائم یبوست در کودکان
کودک برای دفع مدفوع، به اجبار زور می‌زند.
دفع مدفوع برای کودک با فشار و درد همراه است. به صورتی که ممکن است کودک گریه کند.
به علت سفتی مدفوع ممکن است عروق خونی مقعد پاره شود و در مدفوع کودک خون دیده شود.
مدفوع سفت و خشک است.
کودک نیاز فوری به دفع مدفوع دارد ولی نمی‌تواند دفع کند.
شکم کودک به دلیل نفخ سفت شده و دردی در ناحیه معده یا شکم حس میکند.
کودک دچار بی اشتهایی، استفراغ و تهوع میشود.
مقدار مدفوع دفع شده کم است و یک روز در میان یا زمان طولانی تری طول می‌کشد.
پیشگیری از یبوست در کودکان
رعایت یک سری نکات ساده میتواند باعث پیشگیری از بروز یبوست شود که در ادامه به آنها میپردازیم:
افزایش میزان فیبر در رژیم غذایی
برای اینکه از بروز یبوست در کودک خود جلوگیری کنید یکی از بهترین کارها، افزایش میزان فیبر موجود در رژیم غذایی اوست. برای اینکار شما میتوانید غذا هایی همچون انواع میوه‌ها، سبزیجات، حبوباتی همچون عدی و لوبیا و همینطور نان را بیشتر به کودک خود بدهید اما نکته قابل تامل این است که اگر احتمال میدهید که افزایش حجم فیبر ممکن است سبب بروز نفخ معده، تولید گاز و یا رفلاکس در کودک شما خواهد شد، بهتر است افزایش میزان فیبر بصورت یکباره نبوده و در طول زمان، هر روز تقریبا چند گرم فیبر به خوراکی های او اضافه کنید.
در نظر داشته باشید که مقدار فیبر توصیه شده برای سنین و جنسیت های مختلف کودک فرق دارد. برای مثال بطور میانگین گفته میشود که میزان فیبر مورد نیاز برای کودک در حالت عادی تقریبا 14 گرم به ازای هر 1000 کالری غذای دریافتی است. برای نوزادان و بچه های کوچکتر این مقدار به 20 گرم در روز میرسد. در کل به یاد داشته باشید که میزان فیبر مورد نیاز دختران و خانمهایی که در سنین جوانی هستند روزانه چیزی بین 25 تا 30 گرم و برای آقایان جوان و پسران بین 35 تا 40 گرم در روز است.
کودک را به نوشیدن آب بیشتر عادت دهید
یکی از مهمترین علل بوجود آورنده‌ی یبوست، کم آبی بدن است. کمبود آب در بدن باعث میشود که بازجذب آب از مواد غذایی موجود در بدن افزایش یافته و به همین سبب مدفوع شکل گرفته از هضم غذا کم آب ترو سفت تر بوده و دفع آن برای کودک سخت تر خواهد بود.
فعالیت بدنی را از یابد نبرید
فعالیت کردن یکی از لازمه های سلامتی انسان علی‌الخصوص کودکان است. پسران و دختران در سنین پایین تر بسیار پر انرژی هستند برای همین بهتر است که این انرژی و سرزندگی را از طریق فعالیت بدنی تخلیه کنند که علاوه بر بهبود شرایط سلامت فیزیکی، بر روحیه و سلامت روان آنها تاثیر خواهد گذاشت. در کنار تمام این موارد لازم است بدانید، فعالیت بدنی و ورزش کردن خود سبب بهبود فعالیت معده و روده شده که خود باعث جلوگیری از بروز یبوست در تمام افراد مخصوصا در کودکان خواهد شد.
به کودکان بیاموزید که نیاز به دسشویی رفتن یک امر کاملا طبیعی است
برخی از کودکان به دلیل عدم آگاهی وشناختی که نسبت به فیزیک و سیستم بدن خود دارند ممکن است استفاده از سرویس بهداشتی و یا دفع ادرار و مدفوع امری اشتباه و یا حتی خطرناک است. در این زمان شما به عنوان والدین کودک وظیفه دارید تا با توضیح دادن فرایندهای خوردن، هضم و دفع غذا به ساده ترین و قابل فهم ترین حالت ممکن برای کودک، او را نسبت به این موضوع آگاه کنید.
گاهی نیز دیده میشود، کودکان آنچان غرق در بازی و فعالیت هستند که مستمرا اسفتاده از دسشویی را فراموش می‌کنند. همین اتفاق خود باعث بروز یبوست خواهد شد به همین دلیل لازم است که شما والدین محترم تقریبا هر دو ساعت یکبار این موضوع را به فرزند عزیز خود یادآوری کرده و مراقب او باشید.
چک کردن داروهای دریافتی کودک
اگر فرزند شما به دلیل هر شرایط یا بیماری‌ای دارو دریافت میکند بهتر است که لیست داروهای او را چک کرده و تاثیرات آنها را بر سیستم گوارش بررسی کنید، شاید یکی از همین داروها خود سبب بروز یبوست در کودک شما شود.
درمان یبوست در کودکان
برای درمان کردن یبوست کودکان میتوانید از نکات زیر استفاده کنید:
مصرف منابع غنی از فیبر مثل سبزیجات و میوه ها
افزایش فعالیت کودک و ورزش کردن
ماساژ دادن شکم پس از مصرف هر وعده غذایی با روغن های طبع گرم مثل روغن زیتون یا روغن سیاه دانه
مصرف زیاد آب
مصرف مکمل های فیبری یا ملین های بدون نسخه
مصرف ملین یا انجام تنقیه (شستشوی روده و خارج کردن مدفوع سفت و خشک) با دستور و نسخه پزشک( در موارد شدید)
سخن پایانی
اگر کودکتان دچار یبوست شد به او زمان بدهید. اجازه دهید بدنش وظیفه اصلی را انجام دهد. اگر یبوست رفع نشد با پزشک مشورت کنید و به دلیل حساسیت بالای کودک در سنین کم، هرگز بدون مشورت و تجویز پزشک به کودک خود مسهل یا تنقیه ندهید و از خود درمانی اجتناب کنید.
منبع:
https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/constipation-in-children/symptoms-causes/syc-20354242
